Moqueca (Cá hầm kiểu Brazil)
5. Acarajé
Acarajé là một trong những món ăn đường phố nổi tiếng và độc đáo nhất của Brazil, mang đậm dấu ấn văn hóa châu Phi và có ý nghĩa sâu sắc trong đời sống tinh thần của người dân vùng Đông Bắc, đặc biệt là bang Bahia. Món ăn này không chỉ đơn thuần là một loại bánh chiên, mà còn là biểu tượng của bản sắc Afro-Brazil, gắn liền với tín ngưỡng Candomblé – một tôn giáo bản địa có nguồn gốc từ châu Phi, nơi mà Acarajé được dùng để dâng cúng các vị thần (orixás). Vì vậy, mỗi chiếc bánh không chỉ có giá trị ẩm thực, mà còn mang theo tinh thần linh thiêng và sự tôn kính truyền đời qua nhiều thế hệ.
Acarajé được làm từ đậu đen đã được ngâm nước, bóc vỏ, sau đó xay nhuyễn cùng hành tây và muối để tạo thành hỗn hợp đặc sệt. Hỗn hợp này được nặn thành viên tròn hoặc hơi dẹt, rồi chiên ngập dầu cọ (dendê) – loại dầu có màu cam rực và hương vị đặc trưng mang đến mùi thơm nồng, màu sắc quyến rũ và cảm giác giòn tan bên ngoài, mềm mịn bên trong. Sau khi chiên chín vàng, bánh được rạch đôi và nhồi đầy các loại nhân mặn hấp dẫn như vatapá (hỗn hợp tôm, bột mì, đậu phộng, sữa dừa, dầu cọ và gia vị), caruru (đậu bắp nấu với tôm và dendê), salad tôm, hay tôm khô giã nhỏ rắc lên trên.
Bạn có thể dễ dàng bắt gặp hình ảnh các baianas – những người phụ nữ mặc váy trắng truyền thống đội khăn turban – đứng bên quầy Acarajé nghi ngút khói, tỉ mỉ chế biến từng phần bánh cho khách. Với hương thơm nồng đậm, vị béo cay đậm đà và kết cấu phong phú, Acarajé không chỉ chinh phục vị giác mà còn là hành trình khám phá chiều sâu văn hóa Afro-Brazil, giúp người thưởng thức hiểu thêm về lịch sử, tín ngưỡng và tâm hồn của một trong những cộng đồng dân tộc đặc sắc nhất tại Brazil.
6. Coxinha
Coxinha là một trong những món ăn vặt phổ biến và được yêu thích nhất tại Brazil, nổi bật với hình dáng giọt nước đặc trưng cùng lớp vỏ chiên vàng giòn và phần nhân gà béo ngậy, đậm đà. Tên gọi “coxinha” trong tiếng Bồ Đào Nha có nghĩa là “đùi nhỏ”, bắt nguồn từ hình dạng giống chiếc đùi gà của món ăn này. Dù ngày nay Coxinha có mặt khắp nơi từ quán ăn đường phố đến các buổi tiệc sang trọng, ít ai biết rằng nó ra đời từ một câu chuyện dân gian gắn liền với hoàng gia Brazil vào thế kỷ 19, khi đầu bếp cung điện đã sáng tạo món này để chiều lòng hoàng tử nhỏ kén ăn chỉ thích ăn đùi gà.
Coxinha truyền thống được chế biến bằng cách hầm thịt gà cho thật mềm rồi xé nhỏ, trộn cùng kem phô mai (catupiry), hành tây, tỏi và các gia vị như mùi tây, tiêu, đôi khi có thêm cà chua để tăng hương vị. Hỗn hợp nhân được gói trong một lớp bột làm từ nước luộc gà trộn với bột mì, nhào kỹ đến khi dẻo mịn rồi nặn thành hình giọt nước. Sau đó, từng chiếc Coxinha được lăn qua trứng và vụn bánh mì rồi chiên ngập dầu cho đến khi vàng óng, giòn tan.
Cắn một miếng Coxinha, bạn sẽ cảm nhận ngay sự tương phản hấp dẫn giữa lớp vỏ giòn rụm bên ngoài và phần nhân mềm thơm, ngậy béo bên trong – một sự kết hợp hài hòa khiến món ăn trở nên gây nghiện. Coxinha không chỉ là món ăn no bụng tiện lợi mà còn là “ngôi sao” của các buổi tụ họp bạn bè, tiệc sinh nhật, hội chợ hay những buổi chiều thư giãn bên tách cà phê. Đối với người Brazil, Coxinha không đơn thuần là một món ăn, mà còn là ký ức tuổi thơ, là niềm vui sẻ chia, và là một phần không thể thiếu trong nhịp sống đời thường đầy màu sắc của đất nước này.
Coxinha
7. Brigadeiro
Brigadeiro là một trong những món tráng miệng ngọt ngào, đơn giản nhưng vô cùng thân thương và mang tính biểu tượng nhất trong nền ẩm thực Brazil. Gắn liền với tuổi thơ của hàng triệu người dân xứ sở samba, Brigadeiro không chỉ là một món kẹo socola truyền thống mà còn là một phần không thể thiếu trong các buổi tiệc sinh nhật, lễ hội gia đình và những dịp kỷ niệm đặc biệt. Với kết cấu dẻo mịn, vị ngọt vừa phải và lớp phủ chocolate rắc bên ngoài, mỗi viên kẹo nhỏ xinh đều chứa đựng trong đó sự ấm áp, vui tươi và cảm giác gắn kết đầy thân mật của văn hóa Brazil.
Brigadeiro ra đời vào thập niên 1940, trong một giai đoạn mà các nguyên liệu làm bánh truyền thống như bơ và hạt dẻ cạn kiệt do ảnh hưởng của Thế chiến II. Khi đó, người dân sáng tạo ra một loại kẹo mới chỉ từ ba thành phần chính: sữa đặc, bột cacao (hoặc socola), và bơ. H hỗn hợp được nấu trên lửa nhỏ cho đến khi sánh đặc lại, sau đó để nguội, vo tròn thành từng viên nhỏ rồi lăn qua vụn socola (chocolate sprinkles). Cái tên “Brigadeiro” bắt nguồn từ tên của một sĩ quan quân đội – Brigadeiro Eduardo Gomes, người từng tranh cử tổng thống, và món kẹo này được làm để ủng hộ chiến dịch tranh cử của ông.
Với thời gian, Brigadeiro đã trở thành một phần không thể thiếu trong đời sống ẩm thực Brazil, và được biến tấu thành nhiều phiên bản khác nhau: có loại phủ dừa nạo, rắc hạt, dùng socola đen hoặc trắng, thậm chí còn được nhồi thêm nhân phô mai, trái cây, hoặc rượu rum để tăng thêm sự hấp dẫn. Tuy nhiên, dù là phiên bản nào đi nữa, tinh thần mộc mạc, ngọt ngào và gợi cảm giác thân thuộc của món kẹo này vẫn được gìn giữ vẹn nguyên.
Brigadeiro
8. Tapioca
Tapioca là một món ăn truyền thống mộc mạc nhưng vô cùng độc đáo trong văn hóa ẩm thực Brazil, có nguồn gốc sâu xa từ nền văn minh bản địa trước thời kỳ thuộc địa. Không giống như những món ăn cầu kỳ khác, Tapioca được làm từ nguyên liệu hết sức đơn giản – tinh bột sắn (còn gọi là bột khoai mì) – nhưng chính sự giản dị ấy lại tạo nên sức hút đặc biệt, gắn liền với nhịp sống thường nhật và bản sắc dân tộc của người Brazil, đặc biệt tại vùng Đông Bắc (Nordeste), nơi món ăn này được yêu thích và tiêu thụ rộng rãi nhất.
Tapioca trong ẩm thực Brazil không phải là loại trân châu thường thấy trong các món tráng miệng châu Á, mà là một loại “bánh crepe” làm từ bột sắn khô đã được làm ẩm, sau đó rây đều lên chảo nóng mà không cần dầu. Khi gặp nhiệt, lớp bột sẽ kết dính lại thành một tấm mỏng dai dai, dẻo mềm, sau đó được gập lại như bánh kếp với các loại nhân mặn hoặc ngọt tùy theo sở thích. Nhân ngọt có thể là chuối, dừa nạo, sữa đặc, socola hoặc phô mai, trong khi nhân mặn phổ biến với thịt gà xé, giăm bông, trứng, hoặc pho mát Minas đặc trưng của Brazil.
Một trong những điểm hấp dẫn nhất của Tapioca là không chứa gluten, khiến nó trở thành lựa chọn lý tưởng cho người ăn kiêng hoặc mắc bệnh celiac. Thêm vào đó, độ linh hoạt trong việc chọn nhân giúp Tapioca có thể được thưởng thức vào bất kỳ thời điểm nào trong ngày: từ bữa sáng nhanh gọn, bữa ăn nhẹ buổi chiều, cho đến món tráng miệng sau bữa tối. Ở các thành phố lớn như São Paulo hay Rio de Janeiro, các quầy bán Tapioca mọc lên ngày càng nhiều, phục vụ đủ loại biến tấu hiện đại nhưng vẫn giữ nguyên tinh thần nguyên bản: mộc mạc, tự nhiên, và đầy hương vị quê hương.
Tapioca không chỉ là một món ăn, mà còn là cầu nối giữa quá khứ và hiện tại, giữa truyền thống thổ dân và sự sáng tạo hiện đại. Trong mỗi miếng bánh mềm dẻo, người ta có thể cảm nhận được hơi thở của đất đai, sự tinh tế trong thói quen ăn uống giản dị mà giàu tình cảm của người dân Brazil – nơi mà ngay cả những nguyên liệu bình dị nhất cũng có thể tạo nên một trải nghiệm ẩm thực đầy ấm áp và đáng nhớ.
Tapioca
9. Farofa
Farofa là một món ăn truyền thống đặc trưng và cực kỳ phổ biến trong ẩm thực Brazil, thường được dùng như món ăn kèm trong hầu hết các bữa ăn – từ những bữa cơm gia đình hàng ngày đến các dịp lễ hội lớn như Giáng Sinh hay các buổi tiệc nướng Churrasco. Tuy trông có vẻ đơn giản – chỉ là bột sắn rang vàng óng – nhưng Farofa lại giữ một vai trò quan trọng trong việc làm tròn vị và tăng chiều sâu hương vị cho nhiều món ăn khác nhau, nhờ vào kết cấu giòn nhẹ và hương thơm đặc trưng rất riêng.
Nguyên liệu chính để làm Farofa là farinha de mandioca – bột sắn khô thô, được làm từ củ sắn bản địa (manioc hoặc cassava). Bột được rang khô trên chảo lớn cùng với bơ, dầu ăn, hoặc dầu cọ (dendê) tùy vùng, tạo nên hương thơm hấp dẫn và màu sắc vàng nâu đặc trưng. Từ nền cơ bản đó, Farofa có thể được “nâng cấp” với vô vàn biến tấu hấp dẫn: thêm hành tây phi, tỏi băm, trứng luộc nghiền, xúc xích xông khói, thịt xông khói (bacon), chuối chiên, nho khô hoặc thậm chí là hạt caju (hạt điều rang), tạo nên sự phong phú về hương vị và độ giòn bùi hài hòa.
Farofa thường được rắc lên cơm, ăn kèm với Feijoada (món hầm đậu đen và thịt), thịt nướng, gà quay, hoặc các món cá – giúp cân bằng độ béo, tạo độ khô giòn để chống lại sự ẩm mềm của các món hầm hay sốt. Với người Brazil, việc thiếu Farofa trong một bữa ăn được coi như mất đi một phần linh hồn ẩm thực – nó không chỉ giúp món ăn trở nên trọn vị, mà còn gợi nhớ về những bữa cơm gia đình quây quần bên nhau.
Tuy có vẻ lạ lẫm đối với thực khách nước ngoài, Farofa lại là một trong những “bí mật” nhỏ khiến ẩm thực Brazil trở nên độc đáo: biến một nguyên liệu dân dã như bột sắn thành món ăn đậm đà, thơm ngon và giàu giá trị văn hóa. Farofa không chỉ là món phụ – nó là “linh hồn” của bữa ăn Brazil, là sự mộc mạc gói trọn trong từng muỗng bột vàng thơm, kết nối người ăn với cội nguồn đất đai và ký ức bếp lửa truyền thống
10. Vatapá
Vatapá là một món ăn truyền thống đặc sắc của vùng Đông Bắc Brazil, đặc biệt nổi bật trong ẩm thực bang Bahia, nơi có nền văn hóa Afro-Brazil đậm nét. Mang trong mình sự hòa quyện độc đáo giữa các yếu tố bản địa, châu Phi và Bồ Đào Nha, Vatapá không chỉ là món ăn mà còn là biểu tượng văn hóa, gắn liền với các nghi lễ tôn giáo, lễ hội đường phố và cả những bữa cơm gia đình ấm cúng. Vị béo, sánh, cay nhẹ và hương thơm nồng nàn của Vatapá chính là đại diện tiêu biểu cho sự phong phú, sáng tạo và giàu chiều sâu của ẩm thực Brazil.
Vatapá được chế biến từ bánh mì ngâm sữa hoặc nước dừa, được xay nhuyễn cùng tôm khô, lạc rang (đậu phộng), hạt điều, gừng, tỏi, hành tây và các loại gia vị khác. Sau đó, hỗn hợp này được nấu lên từ từ cùng nước cốt dừa và đặc biệt là dầu cọ đỏ (dendê) – nguyên liệu đặc trưng tạo nên màu vàng cam rực rỡ và mùi thơm không thể nhầm lẫn. Quá trình nấu đòi hỏi sự kiên nhẫn và kỹ thuật, sao cho món ăn đạt độ sánh mịn hoàn hảo, không vón cục, không quá đặc cũng không quá loãng.
Vatapá thường được dùng như món chính hoặc món kèm, ăn cùng với cơm trắng, acarajé (bánh đậu chiên giòn), hoặc như phần nhân trong tapioca – tạo nên sự kết hợp hấp dẫn về cả hương vị lẫn kết cấu. Vị ngọt nhẹ của nước cốt dừa hòa quyện với vị mặn của tôm, vị bùi béo của lạc và hạt điều, cộng với độ cay nhẹ và hương thơm từ dendê khiến món ăn như bùng nổ vị giác ngay từ miếng đầu tiên.
Hơn cả một món ăn, Vatapá là minh chứng sống động cho sự giao thoa văn hóa kéo dài hàng thế kỷ trên đất Brazil – nơi mà nguyên liệu bản địa kết hợp với kỹ thuật và tinh thần ẩm thực châu Phi đã tạo nên một món ăn đậm đà, tròn vị và gợi nhiều xúc cảm. Với người dân Bahia, không có Vatapá trong lễ hội Candomblé hay trong bữa tiệc gia đình lớn, là thiếu đi một phần linh hồn. Chính nhờ những món ăn như vậy, ẩm thực Brazil mới trở nên phong phú, sâu sắc và có sức lan tỏa mạnh mẽ trên bản đồ ẩm thực thế giới.
Vatapá
11. Pastel
Pastel là một trong những món ăn đường phố phổ biến và được yêu thích bậc nhất tại Brazil – một chiếc bánh chiên giòn tan, vàng ruộm, chứa đầy nhân mặn hoặc ngọt, là lựa chọn hoàn hảo cho mọi buổi ăn nhẹ, từ bữa sáng nhanh gọn đến bữa xế chiều vội vã. Từng chiếc pastel không chỉ đơn thuần là một món ăn, mà còn là biểu tượng của sự phóng khoáng, giản dị và đầy năng lượng của người Brazil trong nhịp sống thường nhật – nơi chợ trời (feiras livres), góc phố hay các quầy hàng rong lúc nào cũng nghi ngút mùi thơm của những chiếc bánh mới chiên.
Nguồn gốc của Pastel được cho là xuất phát từ sự giao thoa giữa ẩm thực Nhật Bản, Bồ Đào Nha và Trung Quốc – do những người nhập cư mang đến và biến tấu theo khẩu vị địa phương. Bột làm vỏ pastel rất đặc biệt: mỏng, dai và giòn, được cán thật mịn rồi gói kín phần nhân bên trong trước khi chiên ngập dầu. Lớp vỏ khi chiên lên sẽ nở phồng, giòn rụm và có những bong bóng nhỏ đặc trưng – điều khiến Pastel trở nên hấp dẫn ngay từ cái nhìn đầu tiên.
Nhân bánh vô cùng đa dạng, phong phú và linh hoạt theo sở thích người ăn. Những loại nhân mặn truyền thống bao gồm thịt bò xay, phô mai, gà xé, giăm bông với phô mai, tôm, hoặc thậm chí là palmito (tim cọ) – một loại nguyên liệu đặc trưng của Nam Mỹ. Ngoài ra, còn có các phiên bản ngọt như chuối với quế, sô-cô-la, hoặc mứt trái cây dùng làm món tráng miệng. Nhiều người thích dùng pastel kèm với nước mía tươi – một sự kết hợp vừa béo vừa ngọt mát, tạo nên một trải nghiệm ẩm thực đường phố trọn vẹn và khó quên.
Pastel không chỉ là món ăn, mà còn là một phần trong văn hóa cộng đồng của Brazil. Từ những buổi tụ họp bạn bè, ngày hội ẩm thực, đến những phiên chợ nông sản cuối tuần, tiếng xèo xèo của dầu chiên pastel vang lên rộn ràng, mùi thơm lan tỏa trong không khí như gợi nên cảm giác thân thuộc và gần gũi. Trong sự đơn giản ấy là cả một thế giới hương vị sống động, nơi mỗi chiếc bánh đều kể một câu chuyện riêng về sự giao thoa văn hóa, tình yêu ẩm thực và nhịp sống sôi động của người dân xứ sở samba.
Pastel
12. Empadão
Empadão là một trong những món bánh mặn nướng truyền thống mang đậm tinh thần ẩm thực gia đình của Brazil – nơi sự ấm cúng, đầy đặn và hương vị đậm đà hòa quyện trong từng lớp bột giòn tan và phần nhân béo ngậy, hấp dẫn. Nếu như “empada” là phiên bản nhỏ gọn, thường được dùng như món ăn vặt hay khai vị, thì empadão là phiên bản lớn hơn – thường được nướng trong khuôn tròn hoặc chữ nhật, cắt thành từng miếng như bánh pie, rất phù hợp cho những bữa cơm gia đình, dịp lễ hay buổi tụ họp bạn bè. Mỗi chiếc empadão không chỉ là một món ăn mà còn là một phần ký ức bếp núc thân thương đối với người dân Brazil.
Phần vỏ bánh của empadão được làm từ bột mì, bơ (hoặc mỡ lợn), đôi khi thêm lòng đỏ trứng để tạo độ béo và giúp vỏ bánh giòn rụm, có màu vàng đẹp mắt sau khi nướng. Lớp vỏ được ép đều vào khuôn và phủ kín phần nhân bên trong, tạo nên một chiếc bánh chắc chắn, đẹp mắt và dễ bảo quản. Tuy nhiên, điểm thu hút nhất của empadão chính là phần nhân – nơi người nấu có thể sáng tạo không giới hạn theo khẩu vị và nguyên liệu sẵn có.
Loại nhân truyền thống và phổ biến nhất là frango com catupiry – gà xé trộn với kem phô mai mềm đặc trưng của Brazil. Ngoài ra còn có các biến tấu với thịt bò băm, tôm, tim cọ (palmito), ô-liu, cà chua, ngô ngọt, hoặc kết hợp nhiều loại nhân với nhau để tăng sự phong phú. Khi cắt ra, chiếc bánh để lộ phần nhân thơm béo, sánh mịn quyện trong lớp vỏ vàng giòn, mang đến cảm giác đầy đủ và thoả mãn cả về vị giác lẫn cảm xúc.
Empadão
13. Caipirinha (đồ uống)
Caipirinha là loại cocktail truyền thống nổi tiếng nhất của Brazil – một biểu tượng của sự phóng khoáng, tươi mát và đầy sức sống của đất nước samba. Không chỉ đơn thuần là một thức uống, Caipirinha còn là hiện thân của phong cách sống thoải mái, vui vẻ và tràn đầy âm nhạc – thường gắn liền với các bữa tiệc bãi biển, buổi tụ họp gia đình hoặc những đêm lễ hội rộn ràng khắp Brazil. Với sự kết hợp đơn giản nhưng tuyệt đối hài hòa giữa cachaça (rượu mía), chanh tươi, đường và đá lạnh, Caipirinha mang đến trải nghiệm mát lạnh sảng khoái nhưng vẫn đủ mạnh để chinh phục bất kỳ thực khách nào.
Thành phần chính tạo nên hồn cốt của Caipirinha chính là cachaça – loại rượu mía bản địa của Brazil, được chưng cất từ nước mía lên men. Khác với rum thông thường (được chưng cất từ mật mía), cachaça giữ được hương vị mộc mạc, đậm chất nông nghiệp và thường có độ cồn khoảng 38–48%, đủ để tạo nên chiều sâu và sự “nhiệt” trong từng ly cocktail. Chanh tươi (thường là chanh xanh) được cắt múi, giã nhẹ với đường để tiết ra tinh dầu và nước chanh, sau đó rót cachaça lên và thêm đá viên – đơn giản nhưng đầy quyến rũ.
Một trong những điểm đặc biệt của Caipirinha là hương vị cân bằng hoàn hảo giữa ngọt, chua và cay nồng. Khi uống, người ta cảm nhận được lớp vỏ chanh the mát, vị ngọt dịu tự nhiên, xen lẫn chút hương rượu mạnh mẽ nhưng dễ chịu – khiến ly cocktail này trở thành lựa chọn lý tưởng trong thời tiết nóng nực hay khi muốn “nhâm nhi thư giãn” cùng bạn bè. Nhờ sự phổ biến toàn cầu, Caipirinha ngày nay còn được biến tấu đa dạng với các loại trái cây khác như dâu tây, dứa, kiwi, chanh dây,… tạo thành những phiên bản mới mẻ nhưng vẫn giữ được linh hồn Brazil.
Với người Brazil, Caipirinha không chỉ là món uống – đó là biểu tượng văn hóa. Dù là ở quán bar sang trọng giữa São Paulo, bãi biển Copacabana nhộn nhịp hay một góc nhà bình dị tại Salvador, Caipirinha luôn hiện diện như một lời mời gọi thư giãn, sẻ chia và đón nhận niềm vui sống. Trong ly cocktail nhỏ ấy là cả một tinh thần lễ hội – một Brazil tươi vui, nồng hậu và đầy màu sắc.
Caipirinha (đồ uống)
